Als gevolg van het aangenomen wetsvoorstel zal de rechtspositie voor het overgrote deel van de ambtenaren ingrijpend wijzigen. Dat geldt niet alleen voor gemeentelijke, provinciale en rijksambtenaren, maar ook voor de ambtenaren die werkzaam zijn in het openbaar onderwijs.  In het wetsvoorstel zijn slechts enkele sectoren uitgesloten, zoals defensie, politie en de rechtelijke macht. Ook voor de politieke ambtsdragers (zoals burgermeesters, ministers etc.) verandert er niets.

Het begrip ambtenaar zal overigens niet verdwijnen. Alle ambtenaren blijven ambtenaar. De essentie van het wetsvoorstel is dat de rechtspositie van ambtenaren gelijk wordt geschakeld aan de rechtspositie van civielrechtelijke werknemers. De belangrijkste wijzigingen die dat met zich meebrengt zijn hieronder op een rijtje gezet.

• De eenzijdige aanstelling van ambtenaren zal worden vervangen door een arbeidsovereenkomst naar burgerlijk recht.
• Het Burgerlijk Wetboek en het daarin opgenomen arbeidsrecht wordt van toepassing op de ambtenaar. Dat geldt ook voor het ontslagrecht dat nog maar kort geleden ingrijpend is gewijzigd met de invoering van de Wet Werk en Zekerheid.
• De ambtelijke rechtspositieregelingen (zoals de CAR UWO) zullen in overleg tussen de werkgevers(organisaties) en de vakbonden moeten worden omgevormd tot cao’s die rechtstreeks doorwerken in de arbeidsovereenkomsten. Overigens zijn de overheidswerkgevers, net als iedere andere werkgever, straks wel vrij in hun keuze om wel of geen cao te sluiten.
• De behandeling van geschillen wordt niet langer beheerst door de Algemene wet bestuursrecht, maar door het Burgerlijk Wetboek. De zienswijzeprocedure en de bezwaarschrift- en beroepsprocedures verdwijnen. In plaats daarvan wordt het Burgerlijk Wetboek van toepassing. Niet de bestuursrechter maar de burgerlijke rechter is bevoegd om over geschillen te oordelen. De overheidswerkgever die tot ontslag wil overgaan kan daar in de toekomst niet langer zelfstandig toe besluiten. Afhankelijk van de grond voor het gewenste ontslag zal eerst toestemming moeten worden gevraagd aan het UWV (bij ontslag om bedrijfseconomische redenen of wegens langdurige arbeidsongeschiktheid) of een ontbindingsverzoek moeten worden ingediend bij de kantonrechter (bij de overige ontslaggronden).

Overigens zullen bestaande beslissingen, afspraken en toezeggingen inzake arbeidsvoorwaarden wel gerespecteerd worden en onderdeel gaan uitmaken van de arbeidsovereenkomst. Het is echter wel mogelijk dat werkgevers(organisaties) en vakbonden in een nieuwe cao tot wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden komen.

Omdat de wijzigingen zo ingrijpend zijn zal de daadwerkelijke invoering van de wet nog wel enige jaren op zich laten wachten. Veel wetten zullen moeten worden aangepast en de ambtelijke rechtspositieregelingen zullen in overleg tussen de sociale partners moeten worden omgevormd tot cao’s. Naar verwachting zullen de wijzigingen pas ingaan op 1 januari 2020. De wijzigingen zullen dan echter wel per direct en van rechtswege ingaan. Omdat het wetsvoorstel niet in overgangsrecht voorziet betekent dit dat ook reeds bestaande aanstellingen op 1 januari 2020 van kleur verschieten en van rechtswege arbeidsovereenkomsten naar burgerlijk recht worden.

Reden genoeg dus om daar de komende tijd aandacht aan te besteden. Wij komen graag met u in contact om vrijblijvend met u van gedachten te wisselen en met u mee te denken, zodat uw organisatie optimaal is ingespeeld op de aanstaande wijzigingen.

Neem contact op